Order of Malta

Schijnbaar vanuit het niets verwerft de Orde in Nederland een belangrijke rol als partner van het in 1864 opgerichte Nederlandse Rode Kruis. Ze zullen voor, tijdens en na de Eerste Wereldoorlog een haat-liefdeverhouding met elkaar hebben. Beide organisaties werpen zich op als hulpdienst ten tijde van oorlog en hebben vergelijkbare doelstellingen. De praktijk van het leveren van ambulances, verpleegkundigen, artsen, hospitalen, etc. en de logistiek daaromheen blijkt echter weerbarstig en vol van achterdocht, kinnesinne en andere spanningen. Toch moeten de Orde en het Rode Kruis, niet in het minst binnen het bestuur, op enige manier samenwerken.

Eerste stap van de Orde in Nederland is samen met de Johanniter Orde het ministerie van Oorlog om een ontwerp Koninklijk Besluit te vragen dat de vrijwillige hulpverlening op het slagveld regelt. Het Rode Kruis neemt aan dat het de algemene leiding krijgt over alle partijen. De Orden stellen dat hun plaats naast het Rode Kruis is. Ook moet er een Hoofdcomité komen met daarin afgevaardigden van alle partijen. Ondanks protesten van het Rode Kruis komt er in 1913 een Koninklijk Besluit met die strekking.

Als december 1915 het nieuwe Rode Kruisgebouw in Den Haag wordt ingewijd prijken op de gevel, als teken van samenwerking, de Maltezer- en Johanniterschilden aan weerszijden van het Rode Kruisschild.  Ook de ambulancetrein die het Rode Kruis in 1916 aan de regering aanbiedt draagt alle drie deze schilden. Toch ontstaan er spanningen, onder andere rond de afvaardiging van de Maltezer- en Johanniter Orde in het Dagelijks Bestuur van het Rode Kruis.

Tijdens een groot Duits offensief in Noord Frankrijk april 1918, mobiliseert Nederland opnieuw, maar met behoud van haar neutraliteit. Het Rode Kruis en de Orden zorgen voor noodvoorzieningen langs de grenzen. Maar ook dan vindt de Orde dat haar positie ten opzichte van het Rode Kruis niet in overeenstemming is met de waardigheid van de Orden. Ze vraagt de minister een einde te maken aan de ondergeschiktheid van de Orde ten opzichte van het Rode Kruis.  

Oktober 1918 vluchten duizenden Fransen en Belgen naar Nederland en de Orde moet bewijzen dat haar organisatie werkt. Pech achtervolgt hen echter en bovendien maakt de Spaanse Griepepidemie enorme aantallen slachtoffers. Toch loopt de opvang van vluchtelingen in het algemeen naar wens. Soms zelfs in goede samenwerking met het plaatselijke Rode Kruis.

Ondanks deze voorgeschiedenis blijft men samenwerken, ook tijdens het Interbellum en na de Tweede Wereldoorlog. En lange tijd is er in het Dagelijks Bestuur van het Rode Kruis een Ordelid bestuurslid.