Order of Malta

Bij de oprichting van de Orde in Nederland in 1911 is de vereiste voor lidmaatschap internationaal minstens zestien adellijke kwartieren. Dat is gezien de geringe omvang van katholiek adellijk Nederland niet haalbaar. Na veel overleg verandert de eis dat nieuwe leden via vaderlijke lijn tot minstens 150 jaar oude adel moeten behoren. Geslachten dus die dit al vóór de Franse Revolutie deden. Ook op adelsgebied vormde deze revolutie als het ware de cesuur tussen het oude tijdperk en het nieuwe. De beoordeling van het benodigde aantal kwartieren wordt aan het kapittel overgelaten.

Tweede obstakel zijn de hoge admissiegelden (het zogenaamde ‘droit de passage’, ooit betaald voor de bootreis naar het H. Land). Als compromis stelt Rome een bedrag van fl. 750 voor – waarvan fl. 100 naar de afdelingskas gaat – en een contributie van fl. 25. Het forse bedrag bestemd voor Rome kan volgens de Orde in Nederland beter worden aangewend als startkapitaal. Bovendien is het wel erg hoog indien meerdere gezinsleden lid willen worden. Uiteindelijk volgt er vrijstelling voor de derde zoon of broer binnen één gezin.

Nog in de jaren 1940 – 1945 speelt de kwestie of dames lid kunnen worden van de Orde in Nederland. Wel had de Vorst-Grootmeester tussen 1911-1920 vier eredames toegelaten: koningin Wilhelmina, Christina barones Snouckaert van Schauburg, Amalie gräfin von Schall Riaucour en Aimée barones Schimmelpenninck van der Oye. Statutair was echter nog niet voorzien in het lidmaatschap van dames. Dat zou pas in 1974 het geval zijn.

Eind jaren 1940 stelt de Vorst-Grootmeester dat ook voor personen die belangrijke posities bekleden in het openbare en sociaaleconomische leven een persoonlijk lidmaatschap van de Orde mogelijk zou moeten zijn. Ongeacht of hun familie tot de landelijke adel behoort. De rechten van deze leden moeten gelijk zijn aan die van Ere- en Devotieridders en tezamen vallen zij in de categorie ‘magistral grace’ (Magistrale Gratie). Bij verscheidene associaties in Europa en in Noord- en Zuid-Amerika staan deze regelingen dan al in de statuten. Ook is er inmiddels in alle associaties naast de ridders van Eer en Devotie deze derde groep ridders, met de rang van Magistrale Gratie ontstaan. Wel heeft elk land eigen toelatingseisen voor de diverse categorieën.

Ook de Orde in Nederland moet haar statuten in overeenstemming brengen met de algemene statuten. Begin jaren vijftig  behandelt het kapittel deze kwestie, maar ziet niet  hoe het de toelating van niet-adellijke personen met bijzondere verdiensten in moet passen. Rond 1957- 1958 stelt het kapittel hiertoe een studiecommissie in. Tevens wordt onderzocht of katholieke Nederlanders, die kunnen bogen op een adeldom van  minstens honderd jaar, in aanmerking kunnen komen voor toelating tot de categorie Gratie en Devotie. Daarnaast leeft de gedachte dat wie afstamt van een adellijke moeder in aanmerking zou moeten kunnen komen voor toelating als ridder/dame van Magistrale Gratie.  Voor de Orde in Nederland blijkt het echter nog te vroeg om deze categorie in de statuten op te nemen.   Pas in 2003 wordt het adelscriterium losgelaten. Nederland is daarmee hekkensluiter binnen de internationale Orde.                                                                                                                      

In 1998 krijgt de Orde van Malta internationaal een nieuwe Constitutie en Code, een pdf hiervan vindt u onder aan deze pagina. Dit heeft voor de Orde in Nederland een statutenwijziging tot gevolg. Nieuw is bijvoorbeeld dat kandidaten voordat zij toetreden zich een jaar moeten voorbereiden (het expectantschap) en dat elk lid contributie betaalt aan de Orde in Nederland die vervolgens jaarlijks pro capita een bedrag aan het Grootmagistraat in Rome afdraagt. De eis van Nederlanderschap vervalt en personen die niet bij de Hoge Raad van Adel zijn geregistreerd kunnen onder bepaalde voorwaarden toch tot de Orde in Nederland toetreden. Tijdens een speciale Werkridderdag in 2003 besluit de ledenvergadering hiervoor de categorie Magistrale Gratie te aanvaarden. In eerste instantie komen kandidaten met een adellijke moeder hiervoor in aanmerking, maar ook personen die hebben aangetoond goed in het gezelschap van de Orde in Nederland te passen. Na voordracht door ten minste vijf leden brengt een admissiecommissie advies uit aan het kapittel dat vervolgens over de toelating beslist. In 2005 verwelkomt de Orde in Nederland haar eerste dame van Magistrale Gratie.

Constitutie en Code