Order of Malta

Na de verdrijving uit het Heilige Land eind twaalfde, begin dertiende eeuw verliest de Orde haar omvangrijke grondbezit – en daarmee een enorme inkomstenbron – in het Midden Oosten. Maar ook daarbuiten beheren Orderidders bezittingen, bijvoorbeeld in Oostenrijk en het Duitse Rijk. Deze bezittingen zouden steeds belangrijker worden.

Vanaf de vroege dertiende eeuw tot einde achttiende eeuw is het bestuur van de Orde van Malta verdeeld in de ‘linguae’ en grootprioraten. Onder het Grootprioraat Duitsland vallen tevens twaalf commanderijen (niet te verwarren met de huidige commanderijen en camerae in de Nederlanden. Deze zijn ondergeschikt aan de Balije van Utrecht, met een baljuw of landcommandeur, aan het hoofd. Hoofdzetel en bezit van deze Balije zijn gevestigd in Utrecht. Daartoe behoort onder andere het St. Catharina gasthuis. De revenuen zijn bestemd voor instandhouding van hospitalen en inrichtingen, handhaving van bezittingen en afdracht aan het Grootprioraat. Naast die in Utrecht heeft de  Orde in deze Balije nog meer bezittingen. Bijvoorbeeld die welke bij haar terecht kwamen na de ontmanteling van de Orde van Tempeliers. Onder andere de commanderij Ter Brake bij Alphen (NB).  

In de Nederlanden bemoeien de Staten zich vanaf het begin van de Opstand tegen Spanje (1568) meer en meer met de goederen van de katholieke Orde en nemen deze zelfs in beheer. Na de tachtigjarige oorlog is vanaf 1648 de (gereformeerde) Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden een feit. Om hun eigen tekorten te dekken verkopen de Staten in de zeventiende eeuw steeds vaker de goederen. Zo krijgt  het St. Catharina gasthuis geen inkomsten meer en moet zijn deuren sluiten. Bovendien mogen er geen nieuwe geprofeste religieuzen toetreden.

Intussen gaat Joachim II, Keurvorst van Brandenburg en Grootprior van de Balije Brandenburg (behorend tot het Grootprioraat Duitsland waaronder ook de commanderijen en camerae in de Nederlanden vallen), eind zestiende eeuw over tot het Lutheranisme en met hem de Balije. Toch voldoet de Balije tot ver in de zeventiende eeuw  haar financiële verplichtingen jegens de Orde. Als er een rooms-katholieke ‘Herrenmeister’ wordt benoemd moet deze vooraf beloven dat de Balije protestants zal blijven. In 1648, bij de Vrede van Westfalen / Münster, worden naast de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden ook Zweden en Brandenburg onafhankelijk en gaan alle Maltezer goederen in het protestantse deel van Duitsland verloren. Als Frederik de Grote in 1763 de Balije Brandenburg weer met de Orde wil verenigen verbiedt de paus dit omdat het een ‘ketterse’ Balije is.

Na talrijke ontwikkelingen in Europa bloeit de Orde in de loop van de negentiende eeuw weer op. Na de heropleving in Duitsland en de oprichting van de Duitse associaties van de Orde van Malta volgen ook Engeland (1872), Italië (1877), Spanje (1885), Frankrijk (1891) en Portugal (1899) met nationale afdelingen in de vorm van verenigingen. Alle hebben hiervoor toestemming van het Grootmagistraat. In 1911 volgt Nederland en later ook nog andere landen.