In 2013 vierden ruim 4.500 Ordeleden in Rome de 900 jaar pauselijke erkenning van De Orde van Malta. 900 Jaar geleden kreeg deze de officiële status van een autonome religieuze Orde met wereldlijk karakter. Vanaf 1113 staat de Orde van Malta ook onder bescherming van de Heilige Stoel.
De internationale Orde van Malta is wereldwijd de oudste organisatie met een medische missie. Ontstaan in de elfde eeuw – voor en tijdens de eerste kruistocht – vanuit het hospitaal van St. Jan (De Doper) in Jeruzalem van de Benedictijner monnik Broeder Gérard. Dit hospitaal richt zich met name op de zorg voor pelgrims naar het Heilig Land. Vanaf de eerste kruistocht staan Gérard en zijn medebroeders tevens klaar voor de vele kruisridders. Hiermee wordt het hospitaal de historische bakermat van de medische missie van de Orde van Malta met als identiteit Tuitio Fidei en Obsequium Pauperum
Na de pauselijke erkenning van de Hospitaal Orde van Sint Jan in Jeruzalem in 1113 krijgt de Orde er een tweede opdracht bij, namelijk de bestrijding van het ongeloof en bescherming van de aanhoudende stroom pelgrims en kruisvaarders. Daarmee verwerft de Orde tevens het predicaat Militair. Al in 1140 bezit de Orde enkele imposante vestingen in het Midden-Oosten en later ook een indrukwekkende vloot in de Middellandse Zee. Omdat de militaire activiteiten de werken van liefdadigheid en armenzorg steeds meer overheersen beperkt de paus deze militaire acties eind twaalfde eeuw.
Met de val van Akko in 1291 verliest de Orde tevens alle bezittingen in het Heilige Land. Daar staat tegenover dat ook de enorme onderhoudskosten van leger, vestingwerken, forten en hospitalen er vervallen. Maar ook buiten het Midden-Oosten heeft de Orde (via schenkingen en erfenissen) al vroeg bezittingen: in Oostenrijk en het Duitse Rijk bijvoorbeeld, waar keizer Frederik Barbarossa eind twaalfde eeuw de Orde onder zijn persoonlijke bescherming stelt en haar de opbrengsten van belastingen gunt. Een deel ervan gaat naar de ridders zelf, de rest gaat naar de Orde ten behoeve van vloot en leger in de Middellandse Zee die daar de handels- en pelgrimsroutes beschermen. Om het groeiend aantal bezittingen over het vasteland van Europa goed te beheren is de Orde van Malta vanaf de vroege dertiende eeuw tot einde achttiende eeuw bestuurlijk verdeeld in ‘linguae’ (tongen, taalgroepen).
Na die verdrijving uit Palestina moet de Orde op zoek naar een aantal andere vestigingsplaatsen. In 1191 wordt dat Akko en een eeuw later Cyprus waar de ridders in Limassol een hospitaal bouwen. Tenslotte strijken de ridders in 1300 op Rhodos neer. Daar blijven zij tot 1522, maar dan wordt ook Rhodos op hen veroverd. Zeven jaar lang zwerven de ridders door Zuid-Italië. In 1530 beleent keizer Karel V de Ridderorde met het eiland Malta en worden de Ordeleden vanaf dat jaar ook wel Maltezer Ridders genoemd.
Malta ondergaat verschillende Turkse invasies, waarvan het doorstane Beleg van Malta in 1565 als belangrijkste wapenfeit geldt. Het eiland levert honderden galeien om de Turkse poging om de Middellandse Zee – en daarmee Europa – te veroveren, af te slaan. Intussen weet de Orde op Malta wel haar ‘core business’, de zorg voor zieken, gestalte te geven via ziekenhuizen en medische opleidingen.
Ten tijde van de Napoleontische oorlogen moet de Orde haar bezittingen prijsgeven en in 1798 vervalt ook haar militaire taak. Als Engeland in 1800 Malta verovert is de Orde vanaf dat moment enkel formeel nog soeverein. Tijdens het Congres van Wenen (1814-1815)wordt de soevereiniteit van de Orde bevestigd. In 1834 kan het Grootprioraat van de Orde zich, na enkele omzwervingen, permanent in Rome vestigen. Het betrekt daar een paleis en villa, waarvan het Paleis extraterritoriale status heeft. Tweede helft negentiende eeuw richt de Orde zich opnieuw op haar missie als Hospitaalorde, daarbij geholpen door de activiteiten van de Grootprioraten en de oprichting van nationale Associaties. De activiteiten beginnen in de tweede helft negentiende eeuw en nemen in omvang en frequentie toe in de loop van de twintigste eeuw. Met name tijdens beide wereldoorlogen is de Orde internationaal prominent aanwezig met haar hulp aan gewonden en vluchtelingen. Later in de twintigste en begin eenentwintigste eeuw, groeien de werken van de Orde uit tot een wereldwijd, onafhankelijk netwerk van hulpverlening, georganiseerd en gecoördineerd door het International Hospitaller Committee waaronder ook Malteser International valt.
De Soevereine Militaire Hospitaal Orde van Malta (S.M.H.O.M.) is een wereldwijde organisatie met een lange geschiedenis. Het bieden van hulp is de missie van de Orde. Zij doet dat al 900 jaar in dienst van de zieken, maar nu op hedendaagse wijze, vanuit de nationale associaties wereldwijd en vormgegeven door haar leden, samen met talloze vrijwilligers
Lees meer >
Kanselarij van de S.M.H. Orde van Malta – Associatie Nederland
Maltezerhuis
Nieuwegracht 14
3512 LR Utrecht
Maltezerhuis, Nieuwegracht 14, 3512 LR Utrecht
Chef de Bureau: Dhr Cas de Quay
Tel: 030 – 2314615 | Email: ordevanmalta@planet.nl