Oekraïne: hulpdiensten van de Orde van Malta in Hongarije
Diverse hotspots langs de uittochtroute uit het land in oorlog begeleiden vluchtelingen naar Boedapest
4.500 operatoren, 12.000 vrijwilligers, 380 posten over het hele land. Dat zijn de cijfers van de hulpdienst van de Orde van Malta in Hongarije, die zich momenteel bezighoudt met de aanpak van de vluchtelingencrisis als gevolg van de oorlog in buurland Oekraïne. Hongarije is na Polen een van de eerste landen waar vluchtelingen aankomen, en de hulpdienst van de Orde van Malta heeft hier vijf hotspots en eerste opvangpunten opgezet. Sinds het begin van de oorlog op 24 februari zijn ongeveer 600.000 mensen langs de drie toegangspunten langs de grens gekomen. Velen van hen hebben hulp gekregen van de Orde van Malta, die verantwoordelijk is voor de coördinatie van het werk van alle humanitaire organisaties die in het land aanwezig zijn en bij de crisis betrokken zijn.
In Berehove, Oekraïne, in de Transkarpatische regio, beheren de Hongaarse en Oekraïense hulporganisaties van de Orde van Malta een ontvangstpunt waar vluchtelingen vriendelijk worden onthaald, een warme maaltijd krijgen en kunnen uitrusten op een van de beschikbare bedden. Iets verderop langs de weg die het land uit leidt, bevindt zich een grote opslagplaats waar voedsel en eerste levensbehoeften, variërend van medicijnen tot hygiënekits, worden opgeslagen, die voornamelijk uit Europa komen. Elke dag wordt 5.000 ton goederen in kant-en-klare pakketten uitgedeeld aan binnenkomende gezinnen. Een paar kilometer verder, vlak voor de Oekraïens-Hongaarse grens, heeft de Orde van Malta een andere post waar steun wordt verleend aan degenen die het land verlaten. Het is een soort doorgeefluik van hulp en steun om de vluchtelingen te begeleiden op hun lange en vermoeiende reis weg van huis.
Een paar kilometer van de grens, in Beregsurany op Hongaars grondgebied, beheert de Orde van Malta een andere hotspot waar vluchtelingen te voet of per bus aankomen. Momenteel steken dagelijks ongeveer 1.200 mensen deze grens over, hoewel dat er enkele dagen geleden nog 1.500 waren. De toegang tot de uitgangen van het land wordt bemoeilijkt doordat infrastructuur, wegen en verbindingsbruggen zijn vernield. Bij hun aankomst worden de vluchtelingen – hoofdzakelijk vrouwen en kinderen – verwelkomd door de medewerkers van de orde, die hen warm eten en drinken aanbieden. Onder hen is Olga, een jong meisje van een jaar of twintig uit Donbass. De Orde van Malta helpt haar de nodige documenten in te vullen om haar reis naar Duitsland voort te zetten. Olga reist alleen met haar onafscheidelijke Perzische kat, die ze als een kind in haar armen houdt.
De beheerders van de hotspot leggen uit dat zij, naast het verstrekken van gezondheidszorg en eerste levensbehoeften, proberen om de mensen die hier aankomen, bang en uitgeput door de lange reisdagen, een moment van normaliteit te bieden. Vooral kinderen, die eerst een hamburger en friet krijgen.
Het merendeel van de vluchtelingen reist vervolgens verder naar Boedapest, dankzij pendeldiensten en treinen. In de hoofdstad exploiteert de Orde van Malta drie hotspots en streeft ernaar er nog twee te openen. Bok is een enorme sporthal waar dagelijks duizenden vluchtelingen passeren. Het centrum is onberispelijk georganiseerd met een ruimte voor gebed, een andere voor verfrissingen, een consultatiebureau voor wie een baan zoekt en zelfs een ontvangstruimte voor wie met dieren reist.
Vluchtelingen krijgen medische, juridische en vooral logistieke hulp; de meesten willen zich bij vrienden en familieleden in andere landen voegen, anderen blijven in Hongarije, ondergebracht in een van de verschillende faciliteiten die de afgelopen weken zijn opgezet.
“De Orde van Malta maakt nu plannen voor de toekomst. Minstens 300.000 mensen zullen voor een middellange periode in Hongarije blijven en het is belangrijk om te beginnen met het organiseren van activiteiten voor hun integratie. Kinderen moeten vanaf september naar school, volwassenen moeten toegang kunnen krijgen tot de gezondheidszorg en de arbeidsmarkt,” legt Lajos Gyori Dani uit, vice-voorzitter van de hulpdienst van de Orde van Malta in Hongarije. We ontmoeten hem samen met Monseigneur Imre Kozma, oprichter en voorzitter van de hulpdienst van de Orde van Malta in het Magyaarse land. Pater Kozma is niet onbekend met humanitaire noodsituaties. Hij was het die in 1989, na de val van de Berlijnse muur, opvangacties organiseerde voor Oost-Duitse vluchtelingen en daarmee officieel de Hongaarse organisatie van de Orde van Malta oprichtte: 30 jaar later nu een van de belangrijkste in het land.
Er zijn minstens drie andere grote vluchtelingencrises geweest in dit land: van de oorlog in Joegoslavië, de revolutie van 1991 in Roemenië tot de crisis van 2015 met de migrantenstroom uit Syrië. “Wij proberen alleen maar mensen te helpen en te redden”, zegt monseigneur Kozma, “deze crises worden vaak voor politieke doeleinden misbruikt, maar wij blijven buiten de politiek.” Slechts enkele uren na onze ontmoeting rijdt pater Kozma naar Polen, waar hij met enkele vrijwilligers van de Orde een ambulance zal afleveren bij collega’s en vrienden van de Poolse vereniging, die ook in de frontlinie van deze ernstige humanitaire crisis staan.
